Praca nocą i w godzinach nadliczbowych
Kto może pracować w nocy i w godzinach nadliczbowych?
Ustawa o rehabilitacji mówi jasno o tym, że pracownik niepełnosprawny, niezależnie od orzeczonego stopnia niepełnosprawności, ani rodzaju swojej niepełnosprawności, nie może pracować w porze nocnej ani w godzinach nadliczbowych. Istnieją jednak dwa wyjątki od tej reguły.
a) Zakaz pracy w nocy nie obowiązuje osób zatrudnionych do pilnowania obiektów lub mienia – portier, ochroniarz, dozorca.
b) Zakaz może zostać zniesiony na wyraźną prośbę pracownika, popartą zaświadczeniem od lekarza przeprowadzającego w zakładzie pracy badania profilaktyczne pracowników lub opiekującego się bezpośrednio niepełnosprawnym zatrudnionym, o tym, że nie ma zdrowotnych przeciwskazań. Takie badania przeprowadzane są na wniosek pracownika, ale ich koszt ponosi pracodawca.
Ważne: Jeśli niepełnosprawnemu pracownikowi bardzo zależy na wykonywaniu pracy w nocy lub w godzinach nadliczbowych, a lekarz nie wydał na to zgody, może on odwołać się od tej decyzji. W terminie 7 dni za pośrednictwem lekarza, który wydał zaświadczenie może wystąpić do wojewódzkiego ośrodka medycyny pracy.
Od kiedy do kiedy to pora nocna?
Za porę nocną wykonywania obowiązków służbowych uznaje się kolejne 8 godzin pracy mieszczące się w przedziale 21.00-7.00. Każdy pracodawca może samodzielnie określić, które dokładnie godziny wybiera dla swoich pracowników. Warto pamiętać, że tego typu informację należy wręczyć zatrudnionemu na piśmie w ciągu 7 dni od dnia zawarcia umowy o pracę, jeśli pracodawca nie ma obowiązku wydawania regulaminu pracy.
Należy również przypomnieć o tym, że pracownikom wykonującym pracę w porze nocnej przysługuje dodatek do wynagrodzenia. Za każdą godzinę pracy w porze nocnej pracownik powinien otrzymać 20% stawki godzinowej wynikającej z minimalnego wynagrodzenia za pracę. Pracodawca, w przypadku osób stale wykonujących pracę poza zakładem pracy w porze nocnej, może zastąpić dodatek ryczałtem. Jego wysokość musi odpowiadać przewidzianemu wymiarowi pracy w porze nocnej.
Jeżeli pracownik pracuje w godzinach nadliczbowych to przysługuje mu zarówno ten dodatek za godziny nadliczbowe, jak i ten dodatek za pracę w nocy.
Czas pracy osoby niepełnosprawnej zatrudnionej przy pilnowaniu mienia
W związku z tym, że w stosunku do osób z niepełnosprawnością zatrudnionych przy pilnowaniu nie stosuje się art. 15 ustawy o rehabilitacji, mówiącego o tym, że czas pracy osoby niepełnosprawnej w stopniu lekkim nie może przekroczyć 8 godzin na dobę i 40 godzin w tygodniu, a osób z orzeczonym umiarkowanym i znacznym stopniem niepełnosprawności 7 godzin na dobę i 35 w tygodniu, podlegają oni ogólnym zasadom dotyczącym czasu pracy, wynikającym z uregulowań Kodeksu pracy. Dokładny czas ich pracy ustala więc pracodawca.
Najczęściej stosowaną formą pracy dla osób pilnujących obiektów lub mienia jest praca zmianowa. (12 godzin lub 24 godziny). Oznacza to także wykonywanie obowiązków w niedzielę i święta. Pracodawca musi jednak pamiętać o zapewnieniu odpowiedniej ilości dni wolnych, a więc ich liczba nie może być mniejsza niż łącznie zliczonych niedziel i świąt w danym miesiącu.
Zatrudnianie osób niepełnosprawnych przy pilnowaniu obiektów lub mienia jest ostatnio rozpowszechnionym zjawiskiem i odbywa się to zgodnie z prawem. Do osoby z orzeczeniem należy jednak ostateczna decyzja czy taki rodzaj pracy rzeczywiście nie wpłynie niekorzystnie na stan jej zdrowia. Dodatkową gwarancję powinien tutaj stanowić lekarz, do którego pracownik musi zgłosić się po zgodę na wykonywanie tego typu pracy. Zawsze warto rozważyć, co ma on do powiedzenia w tej kwestii. Być może praca jako portier czy ochroniarz nie będzie dla nas najszczęśliwszym wyborem.
Podstawa prawna:
Kodeks pracy
Ustawa z 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (tekst jedn. Dz. U. z 2008 r. nr 14, poz. 92 z późn. zm.
***
fot. Obraz CQF-avocat z Pixabay